Chanqagan ayol...

Uyga qaytayotib telefonda Jamila bilan iliq suhbat qurardim. Munosabatimiz asta muhabbat bosqichi tomon siljiyotganigami, shunchalik berilib ketibmanki ortimdan sharpasiz suhbatimni tinglab kelayotgan ayolni sezmay qolibman.

- Zafarbek... - Dilbar opaning, ovozini eshitib biroz dovdirab qoldim, - oyingiz uydamilar?

Qitmirona kulib, turishida bir hadik sezib yelka qisdim:

- Bilmadim...
- Siz-a-a... Bilasiz, hamma narsani bilasiz-ku?

Masxaraomuz, so‘zamonlik bilan jinjilog‘ini o‘ynaib, yelkasidan oshib turgan uzun sochlari uchini qo‘ng‘iroq qilib o‘radi. Siringni bilaman deganday chap ko‘zini hiyol qisib labini chetida jilmaydi. Oldindan hulosa qilmay, zo‘raki kulumsiradim. Orqama ketin hovliga kirib bordik. Oyim bilan Dilbar opa ko‘rishib so‘riga o‘tirishdi. Tinchlikdan umid qilib, xonamga ravona bo‘ldim. Biroq qulog‘im ding, ularni suhbatini tinglayman.

***

Dilbar opa haqida qisqacha malumot bersam. U paytlar yosh edim, qishloqqa bir yosh kelin tushdi. Oyim bilan qalin bo‘lib ketgan bu opa meni yaxshi ko‘rardi. Doyim meni ko‘rsa quchoqlab, yuzimdan o‘paverardi. Jizzaki bola bo‘lgan ekanman, birgal sonidan tishlab olibman, shu-shu ''Arsloncham'' deya erkalab, shirinliklar bilan siylaydigan bo‘lidi. O‘zim ham bora-bora, talpinadigan bo‘lib uni yaxshi ko‘rib qoldim. Biroq mahalla kuy uni unchalik hushko‘rmas edi. Sababini sal kattaroq bo‘lgach tushundin. Ikkincha ayol bo‘lgan Dilbar opa, Vali tog‘adan anchagina yosh ekanligi kamdek biroz yengil tabiyat ekan. Biroq bo‘layotgan gap-so‘z, mish-mishlani asossiz ekanini so‘zsiz isbotlab, necha yildirki farzandlari bo‘lmasada tinch yashab kelishmoqda edilar.

Er-xotinning ovunchog‘i, bir necha yil avval ochilgan do‘konlari, yildan-yilga kengayib uch, to‘rt qishloqni ehtiyojini taminlay oladigan ''Unversal market" maqomiga yetib ulgurgandi.

***

Ayni dam ularni suhbatlariga quloq tutib, men va do‘konga taluqli mavzu ekanligini tushundim. Sal o‘tib oyim chaqirib, tashrif sababini mengayam ochiqladilar. Malum bo‘lishicha, yoshiyan oltmishdan osha boshlagan Vali tog‘aga, yuk uchun qilinadigan safarlar og‘irlik qilayotgan ekan. Bundan buyog‘iga Dilbar opani o‘zi yukka borishiga to‘g‘ri kelib qolibdi. Dilbor opaga, yaqin hayrihoq oyla valiki bo‘lganim uchun, men to‘g‘ri kelar emishman. Har turli sabablarni dalil keltrishsada, asil maqsad...

Dilbar opa, o‘ttiz to‘rt yoshda bo‘lsada, farzand tug‘magani, tabiy chiroy, muntazan soya-salqinda ishlash, o‘ziga qarashga yetarlicha mablag‘i va vaqti borligi, yuz chiroyini ajinlarsiz saqlashiga, doyimiy haratchanlik esa yog‘lardan holi nozik qomotiga o‘zgacha sayqal bergandi... Hullas safarlarda, Vali tog‘ani bu bebaho gavhariga qo‘riqchi bo‘lishim kerakligini angladim.

''Dilbaring, boshingda qolsin, qari quzg‘un!''

Dilimdagi, yuzimda aks etasada tilimga chiqmadi. Rat etishga chog‘langan edim, u jinjilog‘ini o‘ynatib, sochlari uchini qo‘ng‘iroqlayotgotgani ko‘rgach, o‘yga toldim.

***

Dlbar opa, oyim bilan avvaldan bir shaharchadan bo‘lganliklari uchun qalin bo‘lib ketishgandi. O‘zini bizni oylaga yaqin olganidan, meni, singlimni o‘zi bilan olib yurishga odatlangandi. Albatda oyim ishda bo‘lgan vaqtlarda. Yoshim o‘ndan oshib bazan sho‘xlik, bazida yarashmagan ishlarga bosh suqib urushqoq, bezori degan unvonga sarovor bo‘libman. U chaqimchi, tarbiyam masalasiga aralashib har bir ishimni oyimga yetqaza boshlabdi. Albatta yaxshi niyatda, biroq bu menga yoqarmidi. Ilk segareta chekkanim, bir necha bor urushganim, dars qoldrganim, jo‘ralar bo‘lan qovun o‘g‘irlaganim... O‘o‘ooo, dadamdan qancha kaltak yedima!

''Qanjiq, chaqimchi!''

Bu haqorat, nafaqat dilimda balki bor ovozda tilimdanam uchardi. Kaltak yeganim shunchalik alam qilgan ekan, uni yomon ko‘rib qoldim. Uyga kelsa haydab yuborar, do‘koniga yordamlashgani kirmas, to‘qnashganda dung‘ullab haqoratlab o‘tardim. Biroq o‘ziga olmas, buni bolalik injiqligiga yoyib, kulib qo‘yardi. Bu holat uzoq davom etdi, ohir o‘zi:

- Arsloncham chaqimchi opangizni kechirsaniz bo‘lardi! - deb kechrim so‘rab, tug‘ulgan kunimga yangi boks anjomlarini sovg‘a qildi.
- Rahmat, sizdan xafa emasman!

Ko‘ngil qurg‘ur, orziqilgan sovg‘aga sotilib, yana inoqlashib ketdik.

O‘n uch yashar bolaman o‘sha kezlari. Maktab, sport to‘garagimdan bo‘sh vaqtlar, yana do‘konga yordamga chiqardim. Endi shirinlikka aldanmas, hizmatimga yarasha moddiy rag‘bat olardim. Qo‘lim pul ko‘rgan, boksda natijan yaxshi dimog‘im baland, kamiga ayni qo‘zg‘olish yoshida emasmanmi! Hullas jinjilog‘ viqeasi sodir bo‘ldi.

Vali tog‘a ish bilan qayoqqadir ketgandi. Dilbar opa ham yasan-tusan qilib do‘konni menga ishonib, mahalladagi xotinlar marosimiga chiqib ketdi. Tushga yaqin, hushnud kayfiyatda kirib keldi:

- Qandaysiz arsloncham?
- Zo‘r!
- Oho‘o‘o‘... Zo‘r bo‘lingda... - erkalatgan ohangda kuldi, - Savdo qanday bo‘lyapti?
- Doyimgidek...
- Yaxshi... Tushlik qilib oldizmi?
- Och emasman!
- Ha mali... Bo‘lmasa siz biroz qarab turing, men yarim soatgina mizg‘ib olayin keyin o‘rin almashamiz. Siz to‘garakizga ketaverasiz ho‘pmi?
- Ho‘p!

Dilbar opa, uyiga emas do‘kon ichidagi chog‘roq dam olish honasiga kirib ketdi.

Qoq tush vaqti, quyosh qizdirgan unda-bunda gazli ichimliklar, muzqaymoq ixlosmandlarini hisobga olmasa nafaqat do‘kon balki qishloqdaham sokinlik hukmron edi. Soatga qaradim aytilgan vaqtdan hiylagina fursat o‘tgandi. Dam olish honasiga bordim. Odatda bu yerda mendan boshqasi dam olmasligi uchun taqillatmasdan eshik ochardim. Bu safar ham odatimni takrorlabman. Eshik qoqmay xonga kirdimu, manzaradan dong qotib qoldim.

Ayni yoshlikning uyg‘onish davri, ko‘ngilda qarama qarshi jins vakillariga bo‘lgan ishtiyoqni kuchli uyg‘onishi boshlangan. Kindikdan pasroqdagi qahramon, kamina tengi yigitchalarda bo‘lganidek, biroz et olib, yelkasida qattiq mo‘yli, mo‘yna o‘stira bishlagan kezlari emasmi!

Dilbar opa, hatto oyoq kiyimi yechmabdi. O‘ringa o‘zini tashlabdiyu uyquga g‘arq bo‘libdi. Ayol kishini ifori, xonani tutib bir lahza sarhush aylab jildirmay qo‘ydi. Go‘zal qomatga yarashgan go‘zal liboslar bu ayolni suydurishga majbur aylagan bir istakni ko‘ngilga soldi. Anovi polvon kichikkina jussasini martlarcha ko‘tarib, sho‘rtigimga boshini tirab oldi.

Yonbosh yotgan ayolning, ko‘ylagining kalta etagi yanayam yuqoriga ko‘tarib, neylon kalkotkaliri oyog‘ining shaklini mukammal tarzda namoyon etgandi. Hayajondan peshonamda sovuq ter hosil bo‘ldi, biroq qattiq mushakli sonlaridan silab ko‘rishga o‘zimda jurat topdim. Neylon matoning mayinligi qo‘limga judayan hush yoqdi. Yurak urushi shunchalar tezlashib ketganidan dupurini quloqlarim eshitar darajaga yetgandi. Uning qattiq uyqydaligi ko‘nglimni salgina hotirjamlikka undab keyingi qadamga turtki berardi. Ko‘krak qismiga bo‘lgan qiziqishim biroz hissiz kechdi. Ko‘ylak ostidagi sharlarning haroratini his etmagandan keyin, rezina koptokchadan farqsiz narsa emasdi...
Endigi qilmoqchi bo‘layotgan ishimni, o‘ylashni o‘ziyoq ko‘nglimda qurquv hissini uyg‘otgandi. Baribir, ochib